Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα σχολεία της Ελλάδας όσον αφορά στο σχεδιασμό των χώρων τους  και επηρεάζει την αποτελεσματική λειτουργία τους  είναι η ακουστική ποιότητα των αιθουσών διδασκαλίας. Πρόκειται για μία παράμετρο που ακόμη και σήμερα παραμελείται, αλλά που ευθύνεται στην καλύτερη περίπτωση για ένα κουραστικό περιβάλλον διδασκαλίας, και στη χειρότερη για μαθησιακές δυσκολίες στα παιδιά. Το ευχάριστο είναι ότι το πρόβλημα αυτό μπορεί εύκολα, σωστά, και μικρό κόστος να επιλυθεί.

 ΤΑ ΥΛΙΚΑ  ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΟΝ ΗΧΟ

 Η βασική αρχή της αρχιτεκτονικής ακουστικής είναι ότι ο κάθε χώρος έχει τις δικές του ανάγκες ακουστικής ποιότητας και θέλει το δικό του σχεδιασμό. Δεν υπάρχει ένας χρυσός κανόνας που μπορεί παντού να εφαρμοστεί. Αυτό όμως που ισχύει παντού, και αφορά κάθε χώρο, είναι ότι τα υλικά διαμορφώνουν τον ήχο. Τα υλικά είναι αυτά που «κουρδίζουν» τον χώρο, όπως κουρδίζεται ένα μουσικό όργανο για να έχει τη σωστή απόδοση του ήχου. Κάποια υλικά είναι ιδανικά για να απορροφούν μέσω της ταλάντωσής τους χαμηλές συχνότητες όπως ο θόρυβος από το δρόμο. Άλλα απορροφούν καλύτερα τις υψηλές συχνότητες όπως οι φωνές των παιδιών σε μία αίθουσα διδασκαλίας.

 ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

 Οι αίθουσες διδασκαλίας μικρού αριθμού μαθητών, σε αντίθεση με ένα αμφιθέατρο, αφορούν μία αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και μαθητών η οποία γίνεται γρήγορα. Δηλαδή, ο δάσκαλος και οι μαθητές ανταλλάσουν μηνύματα μεταξύ τους σε σύντομο χρόνο. Δεν πρόκειται για μία μονόδρομη επικοινωνία όπου oομιλητής στέλνει το ηχητικό σήμα και οι ακροατές απλά το λαμβάνουν. Προκειμένου αυτή η επικοινωνία στις τάξεις να γίνει ευχάριστη, αποτελεσματική,  να μην κουράσει το δάσκαλο που θα πρέπει να φωνάξει για να ακουστεί, αλλά και να μην αποσπάσει τη συγκέντρωση των μαθητών, θα πρέπει το ηχητικό μήνυμα να φτάνει γρήγορα και δυνατό στον αποδέκτη. Πώς το καταφέρνουμε αυτό; Ντύνοντας την αίθουσα με τα κατάλληλα υλικά, στην κατάλληλη θέση, και στο σωστό ποσοστό ανάλογα με τις ιδιότητές τους. Σε γενικές γραμμές, τα μαλακά υλικά απορροφούν τον ήχο, ενώ τα σκληρά υλικά αντανακλούν τον ήχο.

Τα μαλακά υλικά απορροφούν τον ήχο

Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ακουστικός σχεδιασμός των αιθουσών διδασκαλίας στοχεύει στα παρακάτω:

 Να εξασφαλίσουμε την καταληπτότητα της ομιλίας κάνοντας ευδιάκριτα στο αυτί τα σύμφωνα από τα οποία εξαρτάται η κατανόηση της κάθε λέξης.¹

Να εξαλείψουμε τους θορύβους βάθους που αποσπούν την προσοχή των μαθητών και δυσκολεύουν την εργασία των δασκάλων.

Να αποφύγουμε καθυστερημένες αντανακλάσεις που οδηγεί τους δασκάλους να φωνάζουν για να ακουστούν.

Να μην στερήσουμε ακουστικά τον «όγκο» της αίθουσας ώστε αν μη χαθεί το ρητορικό εφέ της διδασκαλίας.

ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΤΗΧΗΣΗΣ

Το βασικό μέγεθος που μετράμε για να αξιολογήσουμε την ακουστική ποιότητα των αιθουσών είναι ο Χρόνος Αντήχησης. Ο Χρόνος Αντήχησης δείχνει πόσο γρήγορα εξασθενεί ο ήχος. Η ευκρίνεια της ομιλίας μειώνεται σε σχέση με το Χρόνο Αντήχησης. Όταν σχεδιάζουμε μία αίθουσα διδασκαλίας μικρού αριθμού μαθητών θα πρέπει να στοχεύουμε σε ένα διάχυτο ακουστικά περιβάλλον με μεσαίο Χρόνο Αντήχησης που κυμαίνεται από 0,6 έως 0,8 δευτερόλεπτα για τη μεσαία συχνότητα των 500Hz. Για τη διαμόρφωση του επιθυμητού Χρόνου Αντήχησης μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας συμμετέχουν τα παρακάτω στοιχεία, όπως φαίνεται και στις μετρήσεις του πειράματος που διεξήγαγε η εταιρεία μας:

1.       Ηχοαπορροφητικά υλικά στην οροφή

2.       Διαχυτές στους τοίχους της αίθουσας

3.       Έπιπλα

 Χρόνος Αντήχησης – Πριν και μετά

1^η μέτρηση

 2^η μέτρηση

 3η μέτρηση

Αριθμός και διάταξη επίπλων που χρησιμοποιήθηκαν στη μέτρηση:

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ

Για να εξασφαλίσουμε σε μία αίθουσα διδασκαλίας  το μεσαίο Χρόνο Αντήχησης που περιγράψαμε παραπάνω απαιτείται το εξής ποσοστό ηχοαπορροφητικών υλικών σε σχέση με το καθαρό ύψος της αίθουσας:

 ΟΙ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΥΨΟΥΣ ΑΠΟ 2,50 ΕΩΣ 2,80 ΜΕΤΡΑ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ 100% ΤΟΥ ΕΜΒΑΔΟΥ ΤΟΥΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΗΝ ΨΕΥΔΟΡΟΦΗ

ΟΙ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΥΨΟΥΣ ΑΠΟ 2,80 ΕΩΣ 3,20 ΜΕΤΡΑ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ 115% ΤΟΥ ΕΜΒΑΔΟΥ ΤΟΥΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ. 100% ΨΕΥΔΟΡΟΦΗ + 15% ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ.

ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ

Οι αίθουσες διδασκαλίας μικρού αριθμού μαθητών στην Ελλάδα, π.χ. σε κέντρα ξένων γλωσσών και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια έχουν ελάχιστη επιφάνεια 12m² και είναι συνήθως χώροι παραλληλόγραμμου σχήματος. Το μέγεθος και το σχήμα αυτό ευθύνεται για μεγάλους χρόνους αντήχησης και στάσιμα κύματα που δεν είναι τα επιθυμητά για τη σωστή λειτουργία τους. Ένας πρακτικός και αποτελεσματικός τρόπος για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα θα ήταν να κάνουμε τον ένα τοίχο της αίθουσας παράγωνο κατά 6 μοίρες επενδύοντάς τον με γυψοσανίδα εσωτερικά ώστε να δώσουμε στο χώρο την απαιτούμενη διάχυση του ήχου η οποία όπως είδαμε στο πείραμα μειώνει σημαντικά το χρόνο αντήχησης. Ένας άλλος ευκολότερος κατασκευαστικά τρόπος θα ήταν να κρεμάσουμε ψηλά στον τοίχο το έτοιμο πανέλο ADITτης KnaufDanoline.

KNAUF DANOLINE – ADIT

 Τα KnaufDanoline –Adit είναι ένα kit που περιλαμβάνει  προβαμμένα λευκά  πανέλα διάτρητων γυψοσανίδων με οπές οβάλ σχήματος μονής κατεύθυνσης, τύπου Radius, τα εξαρτήματα στήριξης στον τοίχο, τα διακοσμητικά προφίλ αλουμινίου για τις απολήξεις των ακμών και τον ορυκτοβάμβακα που τοποθετείται εσωτερικά στο διάκενο. Οι διαστάσεις του πανέλου είναι 450x2400mm.

 Τα ADIT μπορούν να αναρτηθούν σε οποιοδήποτε τοίχο εύκολα και γρήγορα προκειμένου να βελτιώσουν την ακουστική ποιότητα μίας αίθουσας. Οι γυψοσανίδες δεν χρειάζονται αρμολόγηση καθώς κουμπώνουν στους αφανείς οδηγούς στήριξης και παραδίδονται προβαμμένες σε λευκό RAL 9016, Gloss 10.

Η τοποθέτηση των προκατασκευασμένων αυτών πανέλων μπορεί να γίνει εύκολα από το προσωπικό του σχολείου και δεν απαιτείται εξειδικευμένο συνεργείο.

Η ακουστική καινοτομία των ADITσυνίσταται στο γεγονός ότι πέραν της ηχοαπορρόφησης που προσδίδουν μέσω του ακουστικού φίλτρου στην πίσω πλευρά των οπών, εξασφαλίζουν και την απαιτούμενη ιδιότητα της διάχυσης του ήχου που συντελείται περιμετρικά των οπών. Η τελευταία αυτή ιδιότητα της διάχυσης δεν υφίσταται σε συμβατικά αφρώδη, ινώδη ή υφασμάτινα ηχοαπορροφητικά πανέλα τα οποία επιπλέον δεν μπορούν να συντηρηθούν το ίδιο εύκολα όπως τα ADIT.

Τα ADITμπορούν να καθαριστούν από σκόνη και λεκέδες με κοινά καθαριστικά προιόντα ή ακόμη μπορούν και να βαφούν σε βάθος χρόνου.

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΑΙΘΟΥΣΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

Σε μία συμβατική αίθουσα διδασκαλίας Ελληνικού σχολείου με σκληρά υλικά στα δάπεδα, τις κατακόρυφες επιφάνειες και τα έπιπλα προτείνονται οι παρακάτω απλές και οικονομικές επεμβάσεις.

 Ακουστική ψευδοροφή με διάτρητες κασέτες γυψοσανίδων KnaufDanoline, στρογγυλής διάτρησης τύπου GlobeQ1 ή τετράγωνης διάτρησης QuadrilK1, διαστάσεων 60x60cm. Οι κασέτες αυτές προσφέρουν την επιθυμητή ηχοαπορρόφηση, αντανάκλαση, αλλά και διάχυση του ήχου για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σε μία αίθουσα διδασκαλίας με τις ακουστικές απαιτήσεις και ιδιαιτερότητες που περιγράψαμε παραπάνω.

2.       Ανάρτηση στον τοίχο και κοντά στην ακουστική ψευδοροφή των έτοιμων, κρεμαστών, ακουστικών πανέλων ADIT.

¹ Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΕΝΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ STI (SPEECH TRANSMISSION INDEX) ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΥΜΑΙΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΠΟ 0,60 ΕΩΣ 1,00.